Kontrowersje wokół recenzji »Miast śmierci« Mirosława Tryczyka

09.01.2017 12:12:18

W ostatnim numerze rocznika “Zagłada Żydów. Studia i Materiały” (nr 12 z 2016) zamieściliśmy krytyczną recenzję z książki “Miasta Śmierci” pióra Mirosława Tryczyka przygotowaną przez Krzysztofa Persaka pt. Wydmuszka. Lektura krytyczna Miast śmierci Mirosława Tryczyka.Recenzja wywołała sprzeciw Stefana Zgliczyńskiego, redaktora polskiej edycji “Le monde diplomatique”, który dał temu wyraz na łamach kierowanego przez siebie pisma w tekście „Miasta śmierci” pod butem Persaka.

Kontrowersje wokół artykułu recenzyjnego Krzysztofa Persaka nt. “Miast śmierci” Mirosława Tryczyka

W ostatnim numerze rocznika “Zagłada Żydów. Studia i Materiały” (nr 12 z 2016) zamieściliśmy krytyczną recenzję z książki “Miasta Śmierci” pióra Mirosława Tryczyka przygotowaną przez Krzysztofa Persaka pt. Wydmuszka. Lektura krytyczna Miast śmierci Mirosława Tryczyka.Recenzja wywołała sprzeciw Stefana Zgliczyńskiego, redaktora polskiej edycji “Le monde diplomatique”, który dał temu wyraz na łamach kierowanego przez siebie pisma w tekście „Miasta śmierci” pod butem Persaka.

Dziwią nas zarzuty red. Zgliczyńskiego, że „Miasta śmierci” zostały przez Persaka potraktowane w podobny sposób, w jaki polska prawica zaatakowała publikacje Jana T. Grossa. Agresywny ton tekstu redaktora Zgliczyńskiego oraz ideologizacja języka jakim jest pisany wywołały w redakcji rocznika "Zagłada Żydów. Studia i Materiały" zdumienie i zasmucenie. Nie chcemy w tym miejscu odnosić się do wszystkich absurdalnych zarzutów czy założeń czynionych przez red. Zgliczyńskiego. Pragniemy jedynie wyraźnie podkreślić, że w naszej ocenie książki poruszające najbardziej bolesne i kontrowersyjne aspekty polskiej historii powinny być oparte o rygorystycznie przeprowadzoną i opracowaną kwerendę, winny cechować się nienagannym opracowaniem - pod względem metodologicznym i warsztatowym, a – jak dowodzi Krzysztof Persak w swoim bogato udokumentowanym szkicu krytycznym – książka Mirosława Tryczyka z tego punktu widzenia stanowi wielki zawód. Oczywiście pozostaje pytanie, czy prace, w których formułuje się kontrowersyjne opinie z naruszeniem naukowych podstaw i reguł metodologii badań, mogą mimo to stanowić ważny, przekonywujący głos w dyskusji o postawach Polaków wobec ginących polskich Żydów – zwłaszcza, że dociera on do szerokiej rzeszy czytelników? Mamy nadzieję, że problem ten – jak się zdaje wykraczający poza casus książki Tryczyka – stanie się tematem publicznej debaty, do której serdecznie zapraszamy.

Stefan Zgliczyński poddał krytyce nie tylko recenzję Krzystofa Persaka, lecz podważając intencje redakcji, krytykował również nasze zasady wydawnicze nie pozwalające autorowi „Miast Śmierci” na udzielenie odpowiedzi na łamach tego samego numeru rocznika. Istotnie przyjęliśmy zasadę udzielania naszych łamów polemikom w kolejnych numerach. Dodajmy, że stawało się tak wielokrotnie w przeszłości w odniesieniu zarówno do recenzji prac naukowych, jak i tematów dotyczących innych wydarzeń - jak choćby kwestii recepcji ekspozycji Muzeum POLIN (w bieżącym numerze 12/2016 polemikę swoją wobec tekstów z numeru 11/2015 publikuje Barbara Kirshenblatt-Gimblett). Warto jednak przy tej okazji nadmienić, że Mirosław Tryczyk nie zwracał się do redakcji z pytaniem o zamieszczenie takiej odpowiedzi. Pragniemy jednak zapewnić, że tak jak we wszystkich innych wypadkach, tak i w tym jesteśmy gotowi opublikować wypowiedź autora “Miast Śmierci” na łamach najbliższego numeru. Zdajemy sobie sprawę, że roczny cykl wydawniczy może stanowić dla autora zbyt odległy “horyzont wydarzeń”, dlatego też z chęcią udostępnimy w tym celu stronę internetowąnaszego pisma w dziale "Komentarze, Opinie, Kontrowersje", stronę Centrum Badań nad Zagładą Żydów a także łamy naszego profilu w serwisie Facebook.