Seminaria materiały: marzec 2009

26 marca 2009
Michał Bilewicz
Jak przekazywać historię Holokaustu i stosunków polsko-żydowskich? Wokół odkryć psychologii społecznej  

Często po ukazaniu się ważnych książek dotyczących historii Zagłady czy stosunków polsko-żydowskich pojawiają się głosy, że „takie odkrycia mogą tylko wzbudzić antysemityzm". Od kilku lat psychologowie społeczni starają się systematycznie badać to zagadnienie i odpowiedzieć na nurtujące pytania: Jak ludzie reagują na informację, że członkowie ich grupy (rodziny, narodu, państwa) dokonali zbrodni na innych ludziach? Czy faktycznie efektem jest zawsze obrona własnej grupy i, co za tym idzie, uprzedzenia do obcych? Jeśli tak, to jak należałoby mówić o przeszłości – o ofiarach, sprawcach i biernych świadkach – aby wiedza ta została przyjęta bez oporów? Wystąpienie stanowi przegląd badań prowadzonych w Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW, a dotyczących relacji polsko-żydowskich i polsko-ukraińskich, jak również licznych badań prowadzonych w Niemczech i Stanach Zjednoczonych.

Po referacie odbyła się ciekawa dyskusja z udziałem prelegenta i zaproszonych gości.

Michał Bilewicz – psycholog społeczny, publicysta. Członek zespołu "Krytyki Politycznej". Koordynator Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW oraz wykładowca na Wydziale Psychologii UW. W swoich badaniach koncentruje się na problematyce antyspołecznych uprzedzeń, konfliktu międzygrupowego, zagrożenia pozytywnej tożsamości społecznej i dehumanizacji, głównie na przykładzie antysemityzmu i konfliktów etnicznych. Interesuje go wpływ mechanizmów poznawczych i języka publicznego na wykluczanie mniejszości. Reprezentuje podejście empiryczne i eksperymentalne. W latach 2000-2001 redaktor naczelny pisma "Jidełe", później przez kilka lat redaktor "Słowa Żydowskiego". Publikował m.in. w "Krytyce Politycznej", "Kulturze i Społeczeństwie", "Lewą Nogą", "Midraszu", "Polityce" i na portalu lewica.pl. Współredaktor książek Żydzi i komunizm (Warszawa 2000) oraz Trudne pytania w dialogu polsko-żydowskim (Warszawa 2006, ISBN 978-83-89763-96-9). Jego artykuł "Mit przedsiębiorstwa holokaust" ("Krytyka Polityczna" nr 1/2002), w którym zarzucał polskim środowiskom lewicowym bezkrytycznie wrogi stosunek do Izraela i powielanie antysemickich schematów, wywołał pierwszą polską debatę o "nowym antysemityzmie".Współautor "Listu warszawskiego" – interwencji w sprawie napaści prawicowych bojówek na krakowski Marsz Tolerancji w maju 2004 roku.