Zapis seminarium - maj 2014 r.

zapis audio referatu i dyskusji
streaming Real Audio

29 maja 2014
„OSKARŻAM AUSCHWITZ. Opowieści rodzinne.
Mikołaj Grynberg
prowadzenie Barbara Engelking

Mikołaj Grynberg w swojej książce zbiera kilkadziesiąt wywiadów z dziećmi Ocalałych z Holocaustu. Po raz kolejny po Auschwitz – co ja tu robię? konfrontuje się z tematem Zagłady i cieniem Auschwitz. W tomie zbiera rozmowy niejednokrotnie trudne, przejmujące, bolesne, chwilami zabawne, ale przede wszystkim - niezwykle szczere. Uczestnicy seminarium jako pierwsi będą mieli okazję skonfrontowania się z zebranymi przez autora opowieściami, które opublikowane zostaną jesienią 2014 r. nakładem wydawnictwa Czarne w tomie zatytułowanym właśnie Oskarżam Auschwitz. Opowieści Rodzinne. Mówi się tu o cierpieniu, odpowiedzialności, o wojennych doświadczeniach Rodzicow. Ale przede wszystkim te rozmowy są o miłości.

Spotkanie poświęcone było nieopublikowanej jeszcze książce Mikołaja Grynberga zatytułowanej Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne. Książka składa się w całości z zapisów rozmów jakie jej autor przeprowadził z przedstawicielami drugiego pokolenia ocalałych, czyli z osobami, które wychowały się w rodzinach Żydów ocalałych z Zagłady.

Pierwszą część seminarium stanowiła rozmowa jaką z autorem przeprowadziła profesor Barbara Engelking. Rozmowa zaczęła się od pytań o dokładną zawartość czekającej na publikację książki. Mikołaj Grynberg odpowiadał, że na książkę składa się około dwudziestu rozmów, których bohaterowie mieszkają aktualnie w Polsce, Stanach Zjednoczonych albo Izraelu. Wszyscy oni są dziećmi ludzi, którzy Holocaust przeżyli w szczególnie trudnych warunkach – w obozach koncentracyjnych lub ukrywając się u aryjskich rodzin.

Kolejne pytania dotyczyły różnic między Żydami Polskimi, a Izraelskimi i Amerykańskimi. Mikołaj Grynberg podzielił się swoim doświadczeniem silnej niechęci a nawet skrywanej agresji z jakimi spotykał się jako mieszkający w Polsce syn ocalałego z Zagłady. W związku z najgorszymi wspomnieniami, jakie ich rodzice mieli z czasu Zagłady, decyzja o pozostaniu w Polsce często jest dla nich zupełnie niezrozumiała i budzi nieufność.

Rozmowa dosyć szybko zeszła na temat stosunku, jaki przedstawiciele drugiego pokolenia ocalałych mieć mogą do Zagłady i związanych z nią traumatycznych doświadczeń rodziców. Rozmówcy zastanawiali się, czy dzieci ocalałych mogą w jakimś sensie uporać się z doświadczeniami rodziców. Zastanawiali się również czy wynikająca z takiego rodzinnego obciążenia potrzeba zajmowania się tematem Zagłady może być rozumiana jako rodzaj szczególnego daru, czy też jest jedynie przeszkodą na drodze ku zdrowemu i normalnemu życiu.

W drugiej części seminarium do rozmowy włączyć się mogli inni uczestnicy. W tej części padały oczywiście szczegółowe pytania dotyczące metody pracy autora i kryterium doboru tekstów, jakim się posługiwał. Zastanawiano się, czy książka może być uznana za swojego rodzaju portret pokolenia, czy też jest po prostu zapisem konkretnych rozmów nie dającym bezpośrednich podstaw do zbudowania szerszego obrazu.

Z racji celowo nienaukowego charakteru książki Mikołaja Grynberga, jak również za sprawą tematu bardzo bezpośrednio dotyczącego części uczestników, seminarium miało dosyć szczególny charakter. Na koniec spotkania wypowiedział się również obecny w śród licznej publiczności ojciec autora Henryk Grynberg. Mówił o dualistycznym jak sam się wyraził stosunku do pracy własnego syna. Z jednej strony, jako ojciec, niepokoił się rozumiejąc emocjonalną cenę jaką jego syn płacił za podjętą przez siebie pracę. Z drugiej zaś strony rozumiał wagę tego przedsięwzięcia i cieszył się, że ktoś podjął się jego realizacji.

Mikołaj Grynberg - Z wykształcenia psycholog. Od 24 lat fotograf. Autor kilku książek i albumów fotograficznych. Wykładowca w Leica Academy oraz w Związku Polskich Artystów Fotografików (Pracownia Portretu). O kilku lat prowadzi własne grupy fotograficzne - "Osobiste Projekty Fotograficzne" w Warszawie, Sankt Petersburgu i Archangielsku.

rozmowa JOSSI rozmowa DANIEL