Seminaria materiały: grudzień 2006

14 grudnia 2006
Justyna Kowalska-Leder
Dzieciństwo czasu Zagłady w polskiej literaturze dokumentu osobistego

Spotkanie poprowadziła, moderowała i komentowała Barbara Engelking. Niezwykle ciekawy referat i rozmowa Justyny Kowalskiej-Leder z uczestnikami seminarium i późniejsza dyskusja oscylowała wokół tematów poruszanych w referacie.
 

Dokumenty osobiste pisane przez dzieci żydowskie podczas okupacji niemieckiej, podobnie jak późniejsze wspomnienia dzieciństwa czasu Zagłady, stanowią próbę słownej ekspresji doświadczenia stawiającego opór językowi, a jednak na rozmaite sposoby przywoływanego lub sygnalizowanego za pomocą słowa. Możemy dziś obcować z bardzo zróżnicowanymi świadectwami dzieci Holokaustu: od lapidarnych notatek sporządzonych przez podopiecznych placówek opiekuńczych funkcjonujących w getcie warszawskim, przez dzienniki okupacyjne, które są nieporównanie obszerniejsze i bardziej zróżnicowane formalnie, aż po rozmaite teksty pisane ex post, a więc z perspektywy ocalałych z Zagłady. Pozwalają one prześledzić sposób, w jaki Holokaust pojawia się w doświadczeniu dziecka, oraz operacje językowe, a zatem również myślowe, za pomocą których autor próbuje radzić sobie z tym doświadczeniem.

Justyna Kowalska-Leder - doktorantka w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, ukończyła właśnie rozprawę doktorską, pisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Szpakowskiej, zatytułowaną „Doświadczenie Zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego”.