Seminaria materiały: listopad 2004

25.XI.2004
Dorota Krawczyńska
Grynberg polemiczny

Spotkanie poprowadził, moderował i komentował Jacek Leociak. Referentka zaprezentowała eseistyczną twórczość Henryka Grynberga, powołując się na dwa zbiory jego tekstów: Prawdę nieartystyczną oraz Monolog polsko-żydowski. Wskazała podstawowe tezy pisarza, formułowane explicite w jego esejach, a dotyczące przede wszystkim kwestii uniwersalizacji problemu Zagłady, której to uniwersalizacji sprzeciwia się autor Żydowskiej wojny. Przedstawiła dwa zasadnicze nurty owego myślenia: po jednej stronie Grynberg ze swym bezkompromisowym poglądem o konieczności absolutnego wyłączenia Holocaustu z historii powszechnej i uniwersalnej pamięci o cierpieniach ludzkości oraz konieczności obrony jego tragicznie żydowskiej specyfiki, po drugiej zaś ci, którzy z niepokojem reagują na taki pogląd (M. Zaleski), czy wręcz kategorycznie go odrzucają (A. Werner, Z. Bauman). Postawiła tezę, że konsekwentnie radykalizująca się postawa Grynberga prowadzi go do bezapelacyjnego oskarżania chrześcijańskiej Europy o Holocaust, co zostaje wyrażone w drugim z wymienionych zbiorów eseistycznych.

Przywołana została także także polemika pisarza z Joanną Tokarską-Bakir, dotycząca sformułowanej przez antropolożkę tezy o konieczności (upraszczając) uzdrowienia przez Grynberga jego myślenia i pamięci o doświadczeniu Zagłady.

 Poruszane teksty źródłowe: