Drukuj  

Stypendium 2013 - Karolina Panz


Karolina Panz
Zagłada żydowskich mieszkańców Nowego Targu – odtwarzanie mikrohistorii

       Nowy Targ, stolicę Podhala, zamieszkiwało przed wojną około 400 rodzin żydowskich. Było to największe skupisko ludności żydowskiej w tym rejonie. Pamięć o nowotarskich Żydach pozbawiona jest ich imion i historii konkretnych losów. Jak dotąd nie ukazała się żadna dotycząca ich monografia. Przywoływanie pamięci o Żydach z Nowego Targu jest utrudnione z powodu powojennych wydarzeń na tym terenie: miały tam miejsce mordy dokonane przez ludzi „Ognia” na Ocalonych Żydach powracających tuż po wojnie do rodzinnej miejscowości.

      Nowy Targ to jedno z wielu miast, w którym dokonała się Zagłada jego żydowskich mieszkańców, polskich obywateli. Wydawać by się mogło, że ich historie, mające taki sam finał, rozgrywały się według podobnego schematu. Jednak każda z tych historii dotyczyła innego miasteczka, innej społeczności i innych osób ją tworzących. Tę wyjątkowość i lokalną specyfikę można odnaleźć w źródłach. Historia Zagłady żydowskiej społeczności Nowego Targu jest drugą, którą staram się odtworzyć – moja poprzednia praca dotyczyła Grójca. To doświadczenie utwierdza mnie w przekonaniu o niepowtarzalności tych opowieści i w tym, że schematy i uogólnienia bywają ogromnym zagrożeniem dla procesu przywracania pamięci o ofiarach Holocaustu. Stąd, za cel mojego projektu postawiłam sobie odtworzenie losów poszczególnych żydowskich mieszkańców Nowego Targu i opisanie lokalnej historii Zagłady poprzez te losy. Jest to szczególnie ważne w kontekście zachowanej i niedawno przeze mnie odnalezionej Kartoteki Żydów z Nowego Targu zawierającej karty rejestracyjne wszystkich żydowskich mieszkańców miasta, aktualizowanej do lipca 1942 roku.

      Podstawowym pytaniem badawczym projektu jest kwestia wzajemnej relacji i roli różnego typu źródeł w procesie odtwarzania mikrohistorii oraz możliwości połączenia w ich analizie dwóch perspektyw badawczych – socjologicznej i historycznej. Uważam, że jedynie wnikliwa analiza różnorodnego materiału empirycznego poprzez także dokonywanie ich wzajemnego weryfikowania, uzupełniania opisywanych faktów bądź ich wykluczania, pozwoli na odtworzenie całościowego obrazu ostatnich chwil życia żydowskiej społeczności Nowego Targu, a przede wszystkim losów poszczególnych jednostek, które tę społeczność tworzyły.


Copyright © tekst i zdjęcia  Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN [jeżeli nie zaznaczono inaczej]
www.holocaustresearch.pl