Menu

• Strona główna
• Zespół Centrum
  • Aleksandra Bańkowska
  • Barbara Engelking
  • Jacek Leociak
  • Dariusz Libionka
  • Justyna Majewska
  • Agnieszka Haska
  • Marta Janczewska
  • Karolina Panz
  • Jakub Petelewicz
  • Alina Skibińska
  • Dagmara Swałtek-Niewińska
  • współpracownicy
    • Andrzej Żbikowski
  • profesor emeritus
    • Małgorzata Melchior
• Badania
• Publikacje
  • wszystkie publikacje Centrum
  • projekty wydawnicze
  • jak kupić
• Linki
• Kontakt
• Archiwum
  • Wybór źródeł
  • Seminaria
    • seminarium
    • archiwum seminariów
  • Stypendia badawcze
    • Edycja 2014/2016
    • Edycja 2013
    • Edycja 2012
    • Edycja 2011
    • Edycja 2010
    • Edycja 2009
• Zagłada Żydów. Studia i Materiały
    pismo naukowe Centrum
• Dalej jest noc - »Nieudana KOREKTA OBRAZU«
• Wybór źródeł
• EHRI PL

Aktualności

27.V.2004 
Jakub Petelewicz
Źródła do badań nad Zagładą Żydów na ziemiach polskich

Seminarium ma na celu syntetyczną prezentację przekroju wiedzy nt źródeł do badań nad Zagładą Żydów w Polsce. Będzie to omówienie zajęć prowadzonych w Instytucie Historycznym ze studentami specjalizacji w Centrum im. M. Anielewicza a także przygotowywanego przez Alinę Skibińską i Jakuba Petelewicza przewodnika archiwalno-bibliograficznego dot. tegoż zagadnienia. Po spotkaniu uczestnicy zdobędą podstawową wiedzę, konieczną do prowadzenia samodzielnych kwerend w zakresie objętym tematem.

W trakcie spotkania omówione zostaną miejsca przechowywania archiwaliów, ich typy, edycje, bibliografie, komputerowe i internetowe bazy danych, zbiory muzealne i inne. Prowadzący przedstawi także praktykę korzystania z akt w poszczególnych archiwach, zasady dostępu do nich i ograniczenia. Poruszone zostaną także prawne aspekty dostępu do archiwaliów i ich kopiowania na użytek naukowy wynikające z obowiązujących w Polsce aktów prawnych dotyczących zasobów archiwalnych.

Program prowadzonego w IH UW konwersatorium:

1. Informacje ogólne

· praktyka korzystania z akt w Polsce, ustawa o narodowym zasobie archiwalnym,
· ustawa o ochronie danych osobowych, ustawa o ochronie informacji niejawnych a dostęp do informacji, ustawa o prawie autorskim
· korzystanie z akt USC - ustawa o USC
· inne akty prawne związane z dostępem do archiwaliów

II. Omówienie najważniejszych archiwów , ich specyfiki i zasobu archiwalnego

2. Sieć Archiwów Państwowych

· NDAP, sieć archiwów państwowych, Ośrodek Informacji Archiwalnej, Biblioteka, Przewodniki i Inwentarze
· ogólne omówienie publikacji „Źródła do dziejów Żydów w Polsce z zasobie Archiwów Państwowych” i jednego wskazanego archiwum
· ogólne omówienie zasobów archiwalnych najważniejszych archiwów centralnych (AAN, Archiwum Miasta Stołecznego Warszawy, AP. Radom AP Lublin, AP Wrocław, AP Katowice, AP Kraków, AP Łódź, AP Poznań, AP Gdańsk)
· ogólne omówienie zasobów archiwów lokalnych i oddziałowych, na przykładzie AP w Piotrkowie Trybunalskim
· strona internetowa AP, bazy danych dostępne w Internecie (SEZAM, IZA, PRADZIAD) i poza (AFISZ)
· praktyka korzystania, specyfika geograficzna i lokalna

3. Żydowski Instytut Historyczny

· omówienie historii ŻIH (z uwzględnieniem CKŻP a w szczególności prac Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej) i jej wpływu na ukształtowanie się zasobu archiwalnego ŻIH
· zasób ogólny
· Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego tzw. Archiwum Ringelbluma (Ring. I i Ring II) – omówienie historii kolekcji, metod pracy grupy „Oneg Szabat”, okoliczności ukrycia i odnalezienia ARG
· zespół 301 „Relacje”
· zespół 302 „Pamiętniki”

4. Instytut Pamięci Narodowej

· omówienie historii powstania i działalności GKBZHwP i IPN (z uwzględnieniem jej wpływu na ukształtowanie się zasobu archiwalnego IPN, także najnowsze dzieje IPN: przejęcie dużych grup akt, struktura Instytutu i zakres działalności poszczególnych pionów)
· ogólne omówienie zasobu IPN i jego charakterystyka: centralne i oddziałowe BUiAD
· praktyka korzystania z akt IPN
· strona internetowa IPN i jej wykorzystanie w pracy badacza Zagłady
· wydawnictwa GKBZHwP i IPN

5. Archiwa Muzeów Martyrologicznych, muzea, biblioteki,
zbiory i kolekcje prywatne

· omówienie historii powstania i działalności muzeów martyrologicznych na przykładzie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (z uwzględnieniem czynników mających wpływ na ukształtowanie się zasobu archiwalnego muzeum)
· omówienie zasobów archiwalnych, zbiorów i najważniejszych wydawnictw muzeów martyrologicznych: Oświęcim, Majdanek, Gross-Rosen, Stutthof, Chełmno nad Nerem
· omówienie zbiorów Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego
· inne muzea w Polsce
· omówienie zasobu i możliwości korzystania z akt Fundacji - Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Biblioteki i Archiwum UW i UJ
· kolekcje prywatne Jerzego Tomaszewskiego i Tomasza Wiśniewskiego

6. Najważniejsze archiwa zagraniczne

· Instytut Sikorskiego w Londynie
· Instytut Hoovera w Los Angeles
· USHMM w Waszyngtonie
· Instytut Yad Vashem w Jerozolimie
· Archiwa Państwowe Izraela
· archiwa niemieckie
· archiwa rosyjskie
· archiwa ukraińskie, białoruskie, litewskie

III. Omówienie najważniejszych grup i typów akt

7. Akta administracji specjalnej z okresu okupacji

· Generalna Gubernia: podział administracyjny i struktura władz
· ziemie wcielonych do Trzeciej Rzeszy: podział administracyjny i struktura władz
· tereny wschodnie: zmiany terytorialne w okresie II wojny światowej
· akta rządu GG
· akta szefów dystryktów
· akta starostw i akta władz miejskich
· akta formacji policyjnych
· akta niemieckich organizacji społecznych, politycznych, gospodarczych i innych
· praca z przykładowymi typami akt

8. Akta sadów, więzień i obozów

· ogólne omówienie sądów niemieckich w GG i na ziemiach wcielonych do Rzeszy, omówienie obozów koncentracyjnych i obozów pracy na ziemiach polskich –sądy Polski Podziemnej
· proces z tzw. dekretu sierpniowego: ogólne omówienie sadów powojennych, podstaw prawnych i zasięgu prowadzonych spraw
· omówienie zasobów aktowych dot. niemieckich sadów i więzień (w tym areszty na terenie gett)
· praca z przykładowymi typami akt

9. Prasa

· ogólne omówienie prasy „gadzinowej” w j. polskim i żydowskim oraz prasy w j. niemieckim wydawanej na ziemiach polskich
· ogólne omówienie prasy konspiracyjnej wydawanej na ziemiach polskich
· konspiracyjna prasa żydowska
· druki urzędowe władz centralnych GG i władz dystryktów
· bibliografia dotycząca prasy z okresu II wojny światowej
· inne źródła – obwieszczenia, plakaty, afisze, druki ulotne
· praca z przykładowymi typami akt

10. Akta akta Judenratów, organizacji społecznych i wyznaniowych, akta Polski Podziemnej

· Akta Judenratów
· Kościół katolicki w okresie II wojny światowej i jego stosunek do Zagłady
· Polskiego Państwa Podziemnego: ogólne struktury władz cywilnych i wojskowych, stosunek do Zagłady
· zasoby archiwalnych instytucji kościelnych
· Polska Podziemna
· Rada Główna Opiekuńcza, Żydowska Samopomoc Społeczna, American Jewish Join Distribution Committee
· Polski Czerwony Krzyż i Międzynarodowy Czerwony Krzyż
· inne

11. Źródła narracyjne

· Relacje
· Pamiętniki i dzienniki
· Literatura piękna – ogólne omówienie jako źródła historycznego
· Oral History (Historia Mówiona) – omówienie projektu USHMM oraz projektów realizowanych przez instytucje w Polsce, zasady przygotowania i nagrywania wywiadów
· praca ze źródłami narracyjnymi – pamiętnik Calela Perechodnika „Czy ja jestem mordercą”, wybrane fragmenty z pamiętników, wybrane relacje, fragmenty dzienników Czerniakowa i Ringelbluma, wywiad ze świadkiem nagrany na video
· porównanie, dyskusja

13. Publikacje i Internet jako źródło zdobywania informacji do
badań Holocaustu

· podstawowa bibliografia tematu w j. polskim i angielskim, publikacje źródłowe, informatory archiwalne, przewodniki po archiwach, publikowane inwentarze archiwalne
· podstawowe strony internetowe i internetowe bazy danych
· omówienie baz danych dostępnych w niektórych archiwach

14. Ikonografia,

· fotografia
· film
· sztuka
· przedmioty z okresu okupacji oraz badania archeologiczne

Podsumowanie

· inne instytucje, archiwa i organizacje:
· Instytut Zachodni w Poznaniu
· Ośrodek KARTA w Warszawie
· Archiwum PSL w Warszawie
· Ośrodek Brama Grodzka, Teatr NN w Lublinie
· Fundacja „Pogranicze” w Sejnach
· Fundacja Archiwum Polski Podziemnej
· Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie
· Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie
· Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu
· Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
· Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej
· Towarzystwo Opieki nad Majdankiem
· Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem
· różne projekty genealogiczne
· inne
 

Drukuj artykuł

Poleć artykuł