Mięzynarodowa Konferencja Naukowa

07.11.2014 09:14:38

W dniach 13-15 listopada Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Instytut Pamięci Narodowej oraz Żydowski Instytut Histotryczny zapraszają na Międzynarodową Konferencję Naukową nt. "Wokół pomocy dla Żydów w okupoanej Europie"
 

W 1944 roku na okupowanych ziemiach polskich Żydzi przebywali jeszcze w kilku gettach, obozach koncentracyjnych i obozach pracy, jednak tysiące pozostawały jeszcze w ukryciu. Mając nadzieję na klęskę III Rzeszy, szybki koniec wojny, nie wiedzieli, czy doczekają upragnionego wyzwolenia. Po aryjskiej stronie w Warszawie w latach 1942–1944 w bunkrze „Krysia”, przy ul. Grójeckiej 81 ukrywało się dziesięć rodzin żydowskich, a wśród nich, wraz z żoną i synem — Emanuel Ringelblum – twórca Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego.

Żydom ukrywającym się w okupowanej przez nazistów Warszawie pomagali sąsiedzi i znajomi, a często po prostu obcy ludzie. Wszyscy żyli w zagrożeniu, że pewnego dnia kryjówka zostanie zdekonspirowana, a ukrywający się w niej Żydzi oraz pomagający im Polacy zostaną zamordowani. Tak też stało się ze schronem na warszawskiej Ochocie – 7 marca 1944 roku, na skutek donosu, kryjówka została zdekonspirowana. Arsztowano około 40 ukrywających się w niej Żydów oraz rodzinę Wolskich, którzy przez prawie dwa lata opiekowali się uciekinierami. Przewieziono ich na Pawiak, a kilka dni później rozstrzelano w ruinach warszawskiego getta.

Program konferencji:

13 listopada 2014 r. (czwartek)
Żydowski Instytut Historyczny, ul. Tłomackie 3/5

17.00–19.30 – panel dyskusyjny – Upamiętnianie Sprawiedliwych w Polsce
Konstanty Gebert, Zbigniew Gluza, Jan Grabowski, Witold Lisowski, Paweł Śpiewak (prowadzenie), Jan Żaryn

14 listopada 2014 (piątek)
Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia”, ul. Marszałkowska 21/25

9.00–10.30
Sesja I – Pomoc indywidualna – studium przypadku
Prowadzenie: Grzegorz Berendt
• Katharina Friedla – Strategie przetrwania i udzielanie pomocy żydowskim partnerom w małżeństwach „mieszanych” we Wrocławiu i Hamburgu. Studium przypadku
• Ołesia Isaiuk – Postrzeganie pomocy indywidualnej przez uratowanych Żydów na przykładzie Lwowa oraz przyległych miejscowości

10.45–12.15
Sesja II – Żydzi pomagający Żydom
Prowadzenie: Barbara Engelking
• Witold Medykowski – Żydowska Samopomoc Społeczna w Generalnym Gubernatorstwie w czasie Akcji Reinhardt
• Aleksandra Bańkowska – Pomoc zagraniczna dla polskich Żydów w latach 1939–1941. Wokół budżetu warszawskiego biura American Joint Distribution Committee

12.15–14.00 – przerwa

14.00–15.30
Sesja III – Pomoc zorganizowana – ruchy oporu
Prowadzenie: Dariusz Libionka
• Grzegorz Berendt – Partyzanci na Polesiu wobec Żydów zbiegłych z gett i obozów (1941–1944)
• Wojciech Łukaszun – Żołnierze AK, socjaliści, komuniści czy bandyci? Rozpoznawanie przez Żydów organizacji podziemnych i band rabunkowych w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1942–1945

15.30–15.45 – przerwa kawowa

15.45–18.00
Sesja IV – Pomoc zorganizowana – studium przypadku
Prowadzenie: Agnieszka Haska
• Claudia Schoppmann – Ucieczki i pomoc Żydom w czasie II wojny światowej – ryzyko i konflikty
• Martina Voigt – Sieć ratowników wokół Elisabeth Abegg i niektóre cechy pomocy oraz działań ratunkowych w nazistowskich Niemczech po rozpoczęciu masowych deportacji Żydów (1941–1945)
• Agata Mirek – Udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w ratowaniu Żydów
• Anna Bikont – Irena Sendlerowa, czyli o samotności Sprawiedliwych

15 listopada 2014 (sobota)
Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia”, ul. Marszałkowska 21/25

9.00–10.45
Sesja V – Pomoc zorganizowana – informowanie świata
Prowadzenie: Krzysztof Persak
• Michael Fleming – W poszukiwaniu odpowiedzi. Przedstawiciele Żydów polskich na Zachodzie a Zagłada
• Adrien Dallaire – „Współsprawcy”, „świadkowie” czy „zbawcy”? Franklin Delano Roosevelt a reakcja Stanów Zjednoczonych na Zagładę
• Wojtek Rappak – Jan Karski, polskie państwo podziemne a ratowanie Żydów w czasie Zagłady

10.45–11.00 – przerwa kawowa

11.00–12.45
Sesja VI – Sprawiedliwi wśród Narodów Świata – studium przypadku
Prowadzenie: Władysław Bułhak
• Karolina Panz – Motywacje i komplikacje. Historia ratowania z perspektywy żydowskiego dziecka
• Emunah Nachmany Gafny – Relacje między ratującymi i ratowanymi żydowskim dziećmi podczas wojny w Polsce i ich wpływ na podejmowane przez Ocalałych powojenne decyzje
• Alina Cała – Narracje o ratowaniu Żydów. Sprostowania

12.45–14.15 – przerwa

14.15–16.15
Sesja VII – Sprawiedliwi wśród Narodów Świata – wyzwania
Prowadzenie: Jan Grabowski
• Przedstawiciel Yad Vashem – Sprawiedliwi. Nowe wyzwania, ewoluujące kryteria
• Tomasz Żukowski – Polski dyskurs o ratowaniu Żydów (1942– –2013). Rekonesans
• Alicja Podbielska – Poza hagiografią. Pamięć o ratowaniu na polskiej wsi
• Ewa Rogalewska – Szymon Datner i kłopoty ze Sprawiedliwymi

16.15–16.30 – przerwa kawowa

16.30–18.30 – panel dyskusyjny – Wspólna historia? Wspólna pamięć?
Barbara Engelking (prowadzący), Jacek Leociak, Paweł Machcewicz, Krzysztof Persak, Paweł Śpiewak

wstęp wolny
obrady prowadzone będą w jęz. polskim i angielskim z tłumaczeniem symultanicznym

            Program konferencji                                                                 Zaproszenie