PUBLIKACJE - DALEJ JEST NOC. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski

powiększ  

powiększ   

kup ebook

spotkania z autorami:

22.04.2018 - Warszawa, premiera

20.05.2018 - Warszawa, Tagi Książki

21.05.2018 - Bielsko-Biała

22.05-2018 - Łódź

24.05-2018 - Kraków

26.05.2018 - Lublin

20.06.2018 - Warszawa

2.07.2018 - Kielce  

25.09.2018 - Wiedeń

5.11.2018 - Biłgoraj

15.11.2018 - Vancouver

DALEJ JEST NOC
Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski
Barbara Engelking, Tomasz Frydel, Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Dagmara Swałtek-Niewińska, Karolina Panz, Alina Skibińska, Jean-Charles Szurek, Anna Zapalec
red. i wstęp Barbara Engelking, Jan Grabowski


Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
Warszawa 2018
T. 1 868 stron; T. 2 832 strony + 9 map
ISBN oprawa twarda: 978-83-63444-60-0; cena katalogowa: 140 zł
ISBN oprawa miękka: 978-83-63444-64-8; cena katalogowa: 120 zł
ISBN eBook: 978-83-63444-61-7; cena eBook: 90 zł

Sołtys wszedł po drabinie na strych i powiedział do towarzyszących mu zakładników, że na strychu znajdują się Żydzi. Po zejściu ze strychu odszedł, a raczej odbiegł w kierunku wsi, a za nim biegła Rózia, błagając go, aby pozostawił ich w spokoju. Odchodząc spod naszego domu, sołtys polecił zakładnikom pilnować obejścia, aby nie opuścili go Żydzi. Sam udał się na posterunek w Łętowni, wcześniej wysyłając ze swego domu podwodę dla przewiezienia Żydów z naszego do jego domu. Po jakimś czasie do Tokarni wraz z sołtysem przyszli granatowi policjanci, którzy zabrali tych Żydów ze sobą.
Fragment zeznania Jana Filipka

Dwutomowe wydawnictwo będące podsumowaniem kilkuletniego projektu badawczego realizowanego przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów pt. Strategie przetrwania Żydów podczas okupacji w Generalnym Gubernatorstwie, 1942-1945. Studium wybranych powiatów

Jedną z najważniejszych konkluzji wynikających z kilku lat badań „żydowskich strategii przetrwania” jest bogactwo obserwacji dotyczących stopnia przedsiębiorczości, własnej inicjatywy Żydów w obliczu Zagłady. Uderzają determinacja, mobilność, odwaga, z jaką ofiary podjęły walkę o życie własne oraz najbliższych. Z chwilą rozpoczęcia akcji likwidacyjnych, kiedy mało kto mógł żywić nadal jakiekolwiek złudzenia co do ostatecznych celów polityki niemieckiej, Żydzi zintensyfikowali desperacką walkę o przetrwanie. Z jednej strony w domach oraz pod domami budowano schowki i bunkry, a w podwójnych ścianach i na strychach urządzano przemyślne kryjówki. Z drugiej – nawiązywano kontakty ze stroną aryjską, których celem było znalezienie pomocy i kryjówki. Tam, gdzie było to możliwe, powstawały siatki przerzutu za granicę, zwłaszcza na Słowację i Węgry.

We wszystkich zbadanych przez nas powiatach najwięcej Żydów szukało pomocy nie w miasteczkach, ale w pobliskich wsiach – w domach swoich sąsiadów. Możliwość przetrwania w ogromnym stopniu zależała od chęci pomocy tychże sąsiadów - chrześcijan, od tego, czy byli w stanie przełamać strach wobec zagrożenia, jakie stanowili dla wspólnoty wiejskiej ukrywający się Żydzi. Nie sprzyjały temu obowiązujące normy grupowe, obecny wszędzie antysemityzm ani mechanizmy konformizmu społecznego. Tym bardziej podziwiać należy tych, którzy potrafili przeciwstawić się nie tylko niemieckim przepisom prawnym, lecz także pisanym i niepisanym regułom życia grupowego.

Wymowa liczb jest nieubłagana: dwóch spośród każdych trzech Żydów poszukujących ratunku – zginęło. Zamieszczone w tomach opracowania dostarczają dowodów wskazujących na znaczną – i większą, aniżeli się to dotychczas wydawało – skalę uczestnictwa Polaków w wyniszczeniu żydowskich współobywateli.

  „Drogie Dziecko, wybaczam Ci i niech Ci też Bóg przebaczy. Schodzę z tego świata jako ofiara dla Ciebie, ażebyś Ty mógł dalej żyć. Adam Wonszyk, ten. Co woził cegły, kiedy budowaliśmy nasz dom, był u mnie, przez kraty rozmawiałem z nim. Powiedział mi, że możesz przyjść do niego, on Cię przechowa. Powiedział też, że szkoda, że my wszyscy nie przyszliśmy wcześniej do niego. Dbaj o siebie, jedz i pij tak, żebyś mógł przetrwać tę gehennę. Uważaj, żebyś się nie przeziębił. Może nam się uda jeszcze wydostać z aresztu i pozostać przy życiu. To są ostatnie słowa Twego ojca, który jest ofiarą po to, żebyś Ty żył”.
List pożegnalny do Szmula Malera, napisany przez jego ojca, złapanego w kryjówce w czasie likwidacji we Frampolu 2 listopada 1942 r i przetrzymywanego przez kilka dni w lokalnej szkole, zanim wszyscy wyłapani w okolicy Żydzi zostali rozstrzelani na cmentarzu żydowskim