Sprawcy, Ofiary, Świadkowie
Zagłada Żydów, 1933-1945
tłum. Jerzy Giebułtowski
wyd. Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN oraz Wydawnictwo Cyklady
Warszawa, maj 2007
ISBN 978-83-60279-16-8
Książka wybitnego amerykańskiego historyka Raula Hilberga to kompendium wiedzy na temat zagłady Żydów podczas drugiej wojny światowej.
Autor opisuje mechanizmy zbrodni z trzech perspektyw. Część pierwsza przedstawia szerokie spektrum wykonawców – głównie niemieckich funkcjonariuszy reprezentujących różne warstwy społeczne i grupy zawodowe oraz ich kolaborantów w poszczególnych krajach. Część druga poświęcona jest losom prześladowanych i mordowanych podczas masowych egzekucji, w gettach, obozach koncentracyjnych i obozach śmierci. W ostatniej części analizowane są postawy i działania państw, instytucji i osób, które były świadkami zagłady Żydów.
Tak uporządkowany materiał pozwala lepiej uchwycić interakcje, jakie zachodziły między mordującymi, zabijanymi i świadkami ludobójstwa, a czytelnik zyskuje pełniejszy obraz tego, czym była zaplanowana, instytucjonalnie zorganizowana i systematycznie przeprowadzona eksterminacja sześciu milionów europejskich Żydów.
Raul Hilberg (ur. w 1926 roku w Wiedniu), emerytowany profesor historii Uniwersytetu Vermont w Stanach Zjednoczonych, jest wybitnym specjalistą w dziedzinie badań nad prześladowaniem i eksterminacją Żydów w okresie Trzeciej Rzeszy. Jego trzytomowe opus magnum The Destruction of European Jews (1961) należy do najważniejszych dzieł w światowym piśmiennictwie na temat Zagłady.
„Zagłada Żydów nie była scentralizowana. Nie utworzono osobnej agencji do spraw żydowskich, ani nie przeznaczono na ten cel osobnego budżetu. Działania wymierzone przeciwko Żydom prowadziły służba cywilna, wojsko, biznes i partia. W przedsięwzięcie to wciągnięte zostały wszystkie składniki zorganizowanego życia w Niemczech. W obławie na ofiary wzięły udział wszystkie agencje, wykorzystane zostały wszystkie specjalizacje, wszystkie warstwy społeczne uczestniczyły w tym procesie.”
recenzje >>>
Spis treści:
Przedmowa
CZĘŚĆ I SPRAWCY
1. Adolf Hitler
2. Instytucje państwowe
3. Starzy funkcjonariusze
4. „Nowi”
5. Fanatycy, zwyrodnialcy i ludzie od najcięższych zadań
6. Lekarze i prawnicy
7. Rządy innych państw
8. Ochotnicy spoza Niemiec
CZĘŚĆ II OFIARY
9. Przywódcy żydowscy
10. Uchodźcy
11. Kobiety i mężczyźni
12. Małżeństwa mieszane
13. Dzieci
14. Żydzi chrześcijanie
15. Uprzywilejowani, walczący o przetrwanie, wywłaszczeni
16. Nieprzystosowani
17. Ocalali
CZĘŚĆ III ŚWIADKOWIE
18. Narody w europie okupowanej przez Adolfa Hitlera
19. Sprawiedliwi, beneficjenci, obserwatorzy
20. Posłańcy
21. Żydowscy wybawcy
22. Państwa sprzymierzone
23. Państwa neutralne
24. Kościoły
Posłowie
Indeks
Publikacja zrealizowana dzięki wsparciu finansowemu:
Task Force for International Cooperation on
Holocaust Education, Remembrance and Research
grant 2005-2