Oświadczenie w sprawie nowelizacji ustawy o IPN

28.01.2018 07:06:06

W ubiegły piątek Sejm RP przyjął nowelizację ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej zmierzającą de facto do ograniczenia swobody wypowiedzi, badań naukowych i penalizacji popularyzacji wyników badań. Przypominamy Oświadczenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, w którym już we wrzesniu 2016 roku wyrażalismy nasz sprzeciw wobec tej noweli. Niestety po półtora roku nasz protest nadal jest aktualny, zaś zapisy ustawy niezmiennie pozostały skandaliczne.

Centrum Badań nad Zagładą Żydów wyraża głębokie zaniepokojenie przyjętym przez rząd na posiedzeniu w dniu 16 sierpnia 2016 roku projektem zmian w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej wprowadzających unormowania prawne, "mające na celu skuteczną ochronę dobrego imienia Rzeczypospolitej Polskiej". Przewidują one karanie grzywną lub karą pozbawienia wolności do 3 lat za „przypisywanie narodowi polskiemu lub państwu polskiemu odpowiedzialności (lub współodpowiedzialności) za popełnione przez III Rzeszę zbrodnie nazistowskie lub inne przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz zbrodnie wojenne“. Jedynym ograniczeniem woluntaryzmu proponowanych przepisów jest wprowadzona tam formuła „wbrew faktom”.

Proponowana w projekcie formuła „ochrony dobrego imienia” jest na tyle pojemna i nieprecyzyjna, że może być interpretowana w zależności od aktualnych potrzeb ustawodawcy i reprezentujących go organów ścigania. Jest to zagrożenie dla całej przestrzeni życia publicznego i toczącej się debaty o polskiej przeszłości. Wejście w życie proponowanych zapisów dałoby władzom możliwość interweniowania nie tylko w dziedziny takie jak publicystyka, edukacja, upowszechnianie badań naukowych czy  szeroko rozumiana popularyzacja wiedzy na temat zachowań Polaków podczas II wojny światowej, lecz rownież – mimo zastrzeżeń - w domenę twórczości artystycznej oraz suwerenny obszar życia akademickiego i naukowego.

Pomysł penalizowania debaty na temat historii i grożenie więzieniem jej uczestnikom, jeśli odstąpią od zadekretowanej i obowiązującej wykładni przywodzi na myśl najgorsze czasy czerwonego czy brunatnego totalitaryzmu.

Centrum Badań nad Zagładą Żydów wyraża wobec tych wszystkich zagrożeń nie tylko swój najwyższy niepokój, lecz także stanowczy protest. Wzywamy do zaniechania działań prowadzących do destrukcji ładu demokratycznego i kompromitujących Polskę na arenie międzynarodowej. Wzywamy opozycję parlamentarną oraz wszystkie środowiska, w które projektowane zmiany w ustawie o IPN uderzają do przeciwstawienia się jej uchwaleniu przez Sejm.

Członkowie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
/Barbara Engelking/
/Jan Grabowski/
/Agnieszka Haska/
/Marta Janczewska/
/Jacek Leociak/
/Dariusz Libionka/
/Jakub Petelewicz/
/Alina Skibińska/
/Małgorzata Melchior/ profesor emeritus
/Andrzej Żbikowski/  współpracownik Centrum