Menu

• Strona główna
• Zespół Centrum
  • Aleksandra Bańkowska
  • Barbara Engelking
  • Jacek Leociak
  • Dariusz Libionka
  • Justyna Majewska
  • Agnieszka Haska
  • Marta Janczewska
  • Karolina Panz
  • Jakub Petelewicz
  • Alina Skibińska
  • Dagmara Swałtek-Niewińska
  • współpracownicy
    • Andrzej Żbikowski
  • profesor emeritus
    • Małgorzata Melchior
• Badania
• Publikacje
  • wszystkie publikacje Centrum
  • projekty wydawnicze
  • jak kupić
• Linki
• Kontakt
• Archiwum
  • Seminaria
    • seminarium
    • archiwum seminariów
  • Stypendia badawcze
    • Edycja 2014/2016
    • Edycja 2013
    • Edycja 2012
    • Edycja 2011
    • Edycja 2010
    • Edycja 2009
  • Wybór źródeł
• Zagłada Żydów. Studia i Materiały
    pismo naukowe Centrum
• Dalej jest noc - »Nieudana KOREKTA OBRAZU«

Aktualności

27.V.2004 
Jakub Petelewicz
Źródła do badań nad Zagładą Żydów na ziemiach polskich

Seminarium ma na celu syntetyczną prezentację przekroju wiedzy nt źródeł do badań nad Zagładą Żydów w Polsce. Będzie to omówienie zajęć prowadzonych w Instytucie Historycznym ze studentami specjalizacji w Centrum im. M. Anielewicza a także przygotowywanego przez Alinę Skibińską i Jakuba Petelewicza przewodnika archiwalno-bibliograficznego dot. tegoż zagadnienia. Po spotkaniu uczestnicy zdobędą podstawową wiedzę, konieczną do prowadzenia samodzielnych kwerend w zakresie objętym tematem.

W trakcie spotkania omówione zostaną miejsca przechowywania archiwaliów, ich typy, edycje, bibliografie, komputerowe i internetowe bazy danych, zbiory muzealne i inne. Prowadzący przedstawi także praktykę korzystania z akt w poszczególnych archiwach, zasady dostępu do nich i ograniczenia. Poruszone zostaną także prawne aspekty dostępu do archiwaliów i ich kopiowania na użytek naukowy wynikające z obowiązujących w Polsce aktów prawnych dotyczących zasobów archiwalnych.

Program prowadzonego w IH UW konwersatorium:

1. Informacje ogólne

· praktyka korzystania z akt w Polsce, ustawa o narodowym zasobie archiwalnym,
· ustawa o ochronie danych osobowych, ustawa o ochronie informacji niejawnych a dostęp do informacji, ustawa o prawie autorskim
· korzystanie z akt USC - ustawa o USC
· inne akty prawne związane z dostępem do archiwaliów

II. Omówienie najważniejszych archiwów , ich specyfiki i zasobu archiwalnego

2. Sieć Archiwów Państwowych

· NDAP, sieć archiwów państwowych, Ośrodek Informacji Archiwalnej, Biblioteka, Przewodniki i Inwentarze
· ogólne omówienie publikacji „Źródła do dziejów Żydów w Polsce z zasobie Archiwów Państwowych” i jednego wskazanego archiwum
· ogólne omówienie zasobów archiwalnych najważniejszych archiwów centralnych (AAN, Archiwum Miasta Stołecznego Warszawy, AP. Radom AP Lublin, AP Wrocław, AP Katowice, AP Kraków, AP Łódź, AP Poznań, AP Gdańsk)
· ogólne omówienie zasobów archiwów lokalnych i oddziałowych, na przykładzie AP w Piotrkowie Trybunalskim
· strona internetowa AP, bazy danych dostępne w Internecie (SEZAM, IZA, PRADZIAD) i poza (AFISZ)
· praktyka korzystania, specyfika geograficzna i lokalna

3. Żydowski Instytut Historyczny

· omówienie historii ŻIH (z uwzględnieniem CKŻP a w szczególności prac Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej) i jej wpływu na ukształtowanie się zasobu archiwalnego ŻIH
· zasób ogólny
· Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego tzw. Archiwum Ringelbluma (Ring. I i Ring II) – omówienie historii kolekcji, metod pracy grupy „Oneg Szabat”, okoliczności ukrycia i odnalezienia ARG
· zespół 301 „Relacje”
· zespół 302 „Pamiętniki”

4. Instytut Pamięci Narodowej

· omówienie historii powstania i działalności GKBZHwP i IPN (z uwzględnieniem jej wpływu na ukształtowanie się zasobu archiwalnego IPN, także najnowsze dzieje IPN: przejęcie dużych grup akt, struktura Instytutu i zakres działalności poszczególnych pionów)
· ogólne omówienie zasobu IPN i jego charakterystyka: centralne i oddziałowe BUiAD
· praktyka korzystania z akt IPN
· strona internetowa IPN i jej wykorzystanie w pracy badacza Zagłady
· wydawnictwa GKBZHwP i IPN

5. Archiwa Muzeów Martyrologicznych, muzea, biblioteki,
zbiory i kolekcje prywatne

· omówienie historii powstania i działalności muzeów martyrologicznych na przykładzie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (z uwzględnieniem czynników mających wpływ na ukształtowanie się zasobu archiwalnego muzeum)
· omówienie zasobów archiwalnych, zbiorów i najważniejszych wydawnictw muzeów martyrologicznych: Oświęcim, Majdanek, Gross-Rosen, Stutthof, Chełmno nad Nerem
· omówienie zbiorów Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego
· inne muzea w Polsce
· omówienie zasobu i możliwości korzystania z akt Fundacji - Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Biblioteki i Archiwum UW i UJ
· kolekcje prywatne Jerzego Tomaszewskiego i Tomasza Wiśniewskiego

6. Najważniejsze archiwa zagraniczne

· Instytut Sikorskiego w Londynie
· Instytut Hoovera w Los Angeles
· USHMM w Waszyngtonie
· Instytut Yad Vashem w Jerozolimie
· Archiwa Państwowe Izraela
· archiwa niemieckie
· archiwa rosyjskie
· archiwa ukraińskie, białoruskie, litewskie

III. Omówienie najważniejszych grup i typów akt

7. Akta administracji specjalnej z okresu okupacji

· Generalna Gubernia: podział administracyjny i struktura władz
· ziemie wcielonych do Trzeciej Rzeszy: podział administracyjny i struktura władz
· tereny wschodnie: zmiany terytorialne w okresie II wojny światowej
· akta rządu GG
· akta szefów dystryktów
· akta starostw i akta władz miejskich
· akta formacji policyjnych
· akta niemieckich organizacji społecznych, politycznych, gospodarczych i innych
· praca z przykładowymi typami akt

8. Akta sadów, więzień i obozów

· ogólne omówienie sądów niemieckich w GG i na ziemiach wcielonych do Rzeszy, omówienie obozów koncentracyjnych i obozów pracy na ziemiach polskich –sądy Polski Podziemnej
· proces z tzw. dekretu sierpniowego: ogólne omówienie sadów powojennych, podstaw prawnych i zasięgu prowadzonych spraw
· omówienie zasobów aktowych dot. niemieckich sadów i więzień (w tym areszty na terenie gett)
· praca z przykładowymi typami akt

9. Prasa

· ogólne omówienie prasy „gadzinowej” w j. polskim i żydowskim oraz prasy w j. niemieckim wydawanej na ziemiach polskich
· ogólne omówienie prasy konspiracyjnej wydawanej na ziemiach polskich
· konspiracyjna prasa żydowska
· druki urzędowe władz centralnych GG i władz dystryktów
· bibliografia dotycząca prasy z okresu II wojny światowej
· inne źródła – obwieszczenia, plakaty, afisze, druki ulotne
· praca z przykładowymi typami akt

10. Akta akta Judenratów, organizacji społecznych i wyznaniowych, akta Polski Podziemnej

· Akta Judenratów
· Kościół katolicki w okresie II wojny światowej i jego stosunek do Zagłady
· Polskiego Państwa Podziemnego: ogólne struktury władz cywilnych i wojskowych, stosunek do Zagłady
· zasoby archiwalnych instytucji kościelnych
· Polska Podziemna
· Rada Główna Opiekuńcza, Żydowska Samopomoc Społeczna, American Jewish Join Distribution Committee
· Polski Czerwony Krzyż i Międzynarodowy Czerwony Krzyż
· inne

11. Źródła narracyjne

· Relacje
· Pamiętniki i dzienniki
· Literatura piękna – ogólne omówienie jako źródła historycznego
· Oral History (Historia Mówiona) – omówienie projektu USHMM oraz projektów realizowanych przez instytucje w Polsce, zasady przygotowania i nagrywania wywiadów
· praca ze źródłami narracyjnymi – pamiętnik Calela Perechodnika „Czy ja jestem mordercą”, wybrane fragmenty z pamiętników, wybrane relacje, fragmenty dzienników Czerniakowa i Ringelbluma, wywiad ze świadkiem nagrany na video
· porównanie, dyskusja

13. Publikacje i Internet jako źródło zdobywania informacji do
badań Holocaustu

· podstawowa bibliografia tematu w j. polskim i angielskim, publikacje źródłowe, informatory archiwalne, przewodniki po archiwach, publikowane inwentarze archiwalne
· podstawowe strony internetowe i internetowe bazy danych
· omówienie baz danych dostępnych w niektórych archiwach

14. Ikonografia,

· fotografia
· film
· sztuka
· przedmioty z okresu okupacji oraz badania archeologiczne

Podsumowanie

· inne instytucje, archiwa i organizacje:
· Instytut Zachodni w Poznaniu
· Ośrodek KARTA w Warszawie
· Archiwum PSL w Warszawie
· Ośrodek Brama Grodzka, Teatr NN w Lublinie
· Fundacja „Pogranicze” w Sejnach
· Fundacja Archiwum Polski Podziemnej
· Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie
· Centralne Archiwum Wojskowe w Rembertowie
· Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu
· Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
· Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej
· Towarzystwo Opieki nad Majdankiem
· Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem
· różne projekty genealogiczne
· inne
 

Drukuj artykuł

Poleć artykuł