Szukaj:

Centrum Badań nad Zagładą Żydów
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa;
Palac Staszica pok. 120
e-mail: centrum@holocaustresearch.pl

Seminaria materiały: październik 2008

Ponad 95% znanych nam dokumentów wytworzonych i zebranych przez zespół badawczy dr Emanuela Ringelbluma (Oneg Szabat) w getcie warszawskim w l. 1940-1943, następnie ocalonych z pożogi wojennej, znajduje się obecnie w zbiorach Archiwum Ringelbuma (ARG) w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie (AŻIH). Na pozostałe kilka procent składa się zbiór rękopisów (43 dokumenty) przekazanych w 1995 r. przez AŻIH do kolekcji Yad Vashem w Jerozolimie, kilkadziesiąt dokumentów zaginionych z ARG oraz ponad 130 dokumentów, które przechowywane są w dwóch zbiorach publicznych. Pierwsza, niewielka kolekcja (kilka dokumentów) w zespole Delegatury Rządu RP na Kraj w Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN), druga w zbiorze Hersza Wassera (Wasser Collection - HWC) w Żydowskim Instytucie Naukowym (YIVO – Institute for Jewish Research) w Nowym Jorku. Lepsze rozpoznanie archiwaliów z AAN i YIVO umożliwiło dopiero ukończenie AŻIH prac nad nowym inwentarzem ARG w l. 2001-2003. Dokumenty zachowane w archiwum Delegatury Rządu RP na Kraj zostały przekazane na „stronę aryjską” jeszcze przez zakopaniem kolekcji Oneg Szabat. Natomiast materiały z HWC pochodzą z pierwszej części Archiwum Ringelbluma wykopanej w 1946 r. Obie kolekcje - mimo swojej niewielkiej objętości - mają kapitalne znaczenie dla całości ARG, gdyż zawierają także dokumenty, których brakuje w AŻIH. Pod tym względem szczególnie wartościowa jest HWC, którą można podzielić na cztery grupy archiwaliów: a) do pierwszej zaliczono dokumenty, pochodzące ze zbiorów Oneg Szabat, których analogiczne egzemplarze (odpisy) znajdują się w AŻIH (56 dokumentów); b) do drugiej, dokumenty, pochodzące ze zbiorów Oneg Szabat, których inne warianty (odpisy) zachowane są w AŻIH (9 dokumentów); c) do trzeciej dokumenty, pochodzące ze zbiorów Oneg Szabat, ale nie ma ich odpowiedników w AŻIH (62 dokumentów); d) do czwartej dokumenty nie związane z ARG (114 dokumentów) (zob. aneks).Ringelblum 

 

dr hab.Tadeusz Epstein – pracownik naukowy Instytutu Historii PAN w Warszawie, zajmuje się historią Polski XIX i XX w., także współpracownik Żydowskiego Instytutu Historycznego i Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie (USHMM), od 1996 r. bierze udział w porządkowaniu zbiorów archiwalnych w Archiwum ŻIH, m.in. autor nowego inwentarza Archiwum Ringelbluma.