23 lutego 2012
Kontynuacja edycji dokumentów Archiwum Ringelbluma przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie
Tadeusz Epsztein i Aleksandra Bańkowska
Seminarium dotyczyło wznowienia, po 11-letniej przerwie, projektu wydania dokumentów zgromadzonych w Archiwum Ringelbluma. Od 2011 r. w ramach kontynuacji projektu, wydano kolejne trzy tomy Serii, obejmujące inwentarz Archiwum w opracowaniu Tadeusza Epszteina, oraz dwa tomy dokumentów pod redakcją Magdaleny Tarnowskiej i Katarzyny Person. Obecnie przygotowywane są kolejne tomy edycji. Prace te odnowiły dyskusję wokół tego, jak opracować i wydać Archiwum Ringelbluma.
Tadeusz Epsztein przedstawił uczestnikom seminarium metodologię, jaką posłużono się w czasie prac nad kolejnymi ksiażkami; sposób, w jaki przebiegają prace nad wydaniem Archiwum oraz plany związane z kolejnymi tomami. Problemy, jakie stoją przed wydawcami i redaktorami Serii dotyczą selekcji materiału, jego opracowania i tłumaczenia, a także odtworzenia zniszczonych fragmentów tekstów. Szczegółowo o trudnościach związanych z edycją dokumentów Archiwum opowiedziały Aleksandra Bańkowska i Katarzyna Person. Redaktorki tomów Serii dotyczących Generalnego Gubernatorstwa (A. Bańkowska) oraz tomu Spuścizn (K. Person) opowiedziały, w jaki sposób radzą sobie z rekonstrukcją tekstów, z trudnościami edytorskimi, różnorodnością materiału, na którym pracują.
W części seminarium poświęconej dyskusji, szeroko rozważano przede wszystkim zasadność przyjętego w Serii układu treści. Przed twórcami Serii staje pytanie o dobór zasady porządkującej Archium: czy będzie to zasada chronologiczna, terytorialna, rzeczowa, problemowa, tematyczna... Przyjęto, że materiały Archiwum są dzielone na poszczególne tomy w układzie rzeczowym, dokumenty w poszczególnych tomach układane są zaś w różnej kolejności, zależnie do charakteru tomu. Ten wybór został poddany krytyce ze strony uczestnika dyskusji, profesora Feliksa Tycha, z którego inicjatywy w połowie lat 90. zaczęto pracować nad pełną edycją materiałów Archiwum Ringelbluma. Profesor Tych bronił układu chronologicznego jako najwłaściwszego. Pozostali dyskutanci wskazywali na trudności związane z takim rozwiązaniem: potrzebą zgromadzenia ogromnego zespołu specjalistów do opracowania materiałów, problemy z odszukaniem informacji w takim wydaniu, niejednorodność tekstów zgromadzonych w jednym tomie. W odpowiedzi na tę krytykę prof. Jacek Leociak bronił problemowego układu Serii, dzięki któremu staje się ona przystępniejsza dla czytelnika, wypełniając tym samym podstawową intencję grupy Oneg Szabat. Zdaniem Leociaka w horyzoncie działań grupy było uporządkowanie i sproblematyzowanie zgromadzonego przez siebie materiału. Jakub Petelewicz otworzył problem tego, na ile wydanie Archiwum w wersji elektronicznej rozwiązałoby podniesione problemy.